پاڪستان ۽ چين جي لاڳاپن سان سڄي خطي ۾ استحڪام آيو آهي: وزيراعظم عمران خان

اسلام آباد – 08 فيبروري (اي پي پي) وزيراعظم عمران خان چيو آهي ته پاڪستان ۽ چين جي لاڳاپن سان سڄي خطي ۾ اس??حڪام آيو آهي، ڀارت ڪشمير جي صورتحال بدتر بڻائي ڇڏي آهي، ڀارت جي انتهاپسند ??ڪو??ت سان گڏ وڌڻ تمام گهڻو مشڪل آهي، طالبان ??ڪو??ت سان پسندگي ۽ ناپسندگي کي هڪطرف رکندي اس??ن کي افغان عوام جي مدد ڪرڻ گهرجي، عوام کي غربت مان ڪڍڻ لاءِ چين اس??ن جو رول ماڊل آهي، دنيا هڪ ٻي سرد جنگ جي سٽ سهي نٿي سگهي، اهڙي صورتحال پيدا نه ٿيڻ گهرجي جو دنيا ٻن حصن ۾ ورهائجي وڃي. اهڙن خيالن جو اظهار هن چيني ٽي وي سي جي ٽي اين کي انٽرويو ڏيندي چئي. وزيراعظم چيو ته آئون پنهنجي زندگي 20 سال عالمي راند ۾ حصو وٺندي گذاري، جڏهن کان آئون وزيراعظم بڻيس مون کي ٽي وي تي به راندين جا مقابلا ڏسڻ جو موقعو گهٽ ئي ملندو آهي، هن چيو ته بيجنگ ۾ ونٽر اولمپڪ ڏسڻ منهنجي لاءِ خوشي جو سبب آهي، هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته پاڪستان ۽ چين جا لاڳاپا اهڙا منفرد آهن جو وقت جي هر آزمائش تي پورو لهندا، پاڪستان ۽ چين جهڙين به مشڪلاتن مان گذاريا، اس??ن جا لاڳاپا هر امتحان ۾ سرخرو رهيا ۽ وقت سان گڏ مضبوط ٿيندا ويا، هن چيو ته سي پيڪ صدر شي جن پنگ جي بيلٽ اينڊ روڊ منصوبي جو اهم ترين جز آهي، منهنجو خيال آهي ته جڏهن مان وزيراعظم لي ۽ صدر شي چن پنگ سان ملندس ته انهن کي چوندس ته انهن کي وڌيڪ اڳتي وڌايو وڃي. اهي مواصلاتي رابطا ۽ توانائي جي پيداواري منصوبن سان شروع ٿيا، هاڻي اس??ن اهو چاهيون ٿا ته اهو اڳئين مرحلي جي طرف وڌن، جيڪي صنعتي ترقي، انفارميشن ٽيڪنالاجي ۽ سڀ کان وڌيڪ ڪري زراعت جي شعبي تي مشتمل آهي، ڇاڪاڻ جو زراعت اس??ن جي ملڪ جو اهم ترين شعبو آهي، اس??ن کي پنهنجي وڌندڙ آبادي جي لاءِ غذائي تحفظ جي ضرورت آهي، ان لاءِ تمام ضروري آهي ته اس??ن کي پنهنجي زرعي پيداوار وڌائڻ ۾ چين جو تعاون حاصل ٿئي. هڪ ٻئي سوال ۾ هن چيو ته منهنجي خيال ۾ پاڪستان ۽ چين جي لاڳاپن سان پوري خطي ۾ اس??حڪام آيو آهي، بدقسمتي سان هن وقت پاڪستان جو سڀ کان وڏو مسئلو ڪنهن حد تائين چين جو به مسئلو آهي اهو اس??ن جو وڏو پاڙيسري ڀارت آهي. آئون انهن ماڻهن مان آهيان جيڪي اهو پڪو يقين رکندا آهن، اس??ن کي پنهنجا سڀئي اختلاف سياسي ڳالهين سان حل ڪرڻ گهرجن جيتوڻيڪ اها بدقسمتي آهي ته ڀارت ۾ هڪ انتهاپسند قوم پرست ??ڪو??ت آهي. 74 سال اڳ اس??ن جي آزادي جي وقت کان ڪڏهن ڀارت ۾ اهڙي ??ڪو??ت نه رهي، اها اس??ن جي بدقسمتي آهي ته اس??ن کي اها منجهه محسوس ٿيندي آهي ته اس??ن ان ??ڪو??ت سان اڳتي ڪيئن وڌون. خاص طور ڪشمير جي ڪري، ڪشمير ڀارت سان گڏ اس??ن جو واحد تڪرار آهي، ان بدران ته ان مسئلي کي حل ڪيو وڃي، ڀارت صورتحال بدترين ٺاهي ڇڏي آهي، ان لاءِ اهو هڪ مسئلو آهي ۽ آئون اميد ڪريان ٿو ته جلد يا دير اس??ن ان کي ڳالهين جي ذريعي حل ڪري وٺنداسين. جيڪڏهن ان کي هڪ طرف رکي ڪري ڏسون ته چين ۽ پاڪستان جا لاڳاپا خطي ۾ اس??حڪام آندو آهي. افغانستان جي حوالي سان سوال جي جواب ۾ هن چيو ته پاڪستان ۽ چين جي وچ ۾ ان ڳالهه تي اتفاق آهي ته ڪنهن قوم ايتريون مصي??تو?? برداشت نه ڪيون جيتريون افغان عوام ڪيون، هنن 40 سال جيڪا واحد شيءَ ڏٺي آهي اها جنگ آهي، اهو پهريون دفعو آهي ته هتي امن جو موقعو ميسر آيو آهي، ڇاڪاڻ جو افغانستان ۾ هن وقت ڪا جنگ نه ٿي رهي آهي، جيتوڻيڪ هن وقت مسئلو اتي وڌندڙ انساني الميو پيش اچڻ جو آهي، ڇاڪاڻ جو افغانستان جو دارومدار ٻاهرين امداد تي آهي، طالبان جي ??ڪو??ت سنڀالڻ تائين افغانستان جي بجيٽ جو 17 سيڪڙو حصو ٻاهرين امداد تي هو. هڪ ڀيرو جڏهن ٻاهرين امداد ختم ٿي ته پوري ??ڪو??ت هڪ ڳڻتي جوڳي بحران جو شڪار آهي، اهي خدمتون فراهم نٿا ڪري سگهن ڇاڪاڻ جو انهن جو وٽ پئسو ئي ناهي ۽ انهن جي پرڏيهي ناڻي جا ذخيرا منجمند ڪيا ويا آهن، چين ۽ پاڪستان ۽ ٻيا ڪيترائي ملڪ ايستائين جو يورپي ملڪ سڀني جو اتفاق آهي ته ڪنهن ترقي سان طالبان جي ??ڪو??ت کي پسنديدگي يا ناپسنديدگي کي هڪ طرف رکندي جيڪا واحد شيءَ اس??ن جي ذهنن ۾ هجڻ گهرجي اها 4 ڪروڙ افغان عوام آهي، جنهن مان اڌ غذائي عدم تحفظ جي بدترين صورتحال جي ور چڙهيل آهن، اتي ڏڪار سبب فوتگيون ۽ غذائي گهٽتائي جا امڪان آهن، ان لاءِ اس??ن جو اتفاق آهي ته هر ڪنهن جي اولين ترجيح افغانستان جي چار ڪروڙ عوام هجڻ گهرجي، سي پيڪ جي حوالي سان هڪ سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته اهو منصوبو تمام اهم آهي، ڇاڪاڻ جو چين جي سيڙپڪاري، رابطا هموار ڪرڻ ۽ توانائي جي پيداوار جي شعبن ۾ اهڙي وقت آئي جيڪا پاڪستان جي لاءِ تمام نازڪ هئي، ڇاڪاڻ جو اس??ن کي ٻن طرحن جا مسئلا درپيش هئا، هڪ ته اس??ن دهشتگردي جي خلاف جنگ ۾ شريڪ هئاسين ۽ دهشتگردي خلاف جنگ ۾ پاڪستان جو هجڻ جو نقصان شايد ڪنهن ملڪ کان وڌيڪ هو، افغانستان کانسواءِ پاڪستان ڪنهن ٻي ملڪ کان وڌيڪ نقصان کنيو. اس??ن جا تقريبن 80 هزار ماڻهو شهيد ٿيا ۽ معيشت کي سئو ارب دالر کان وڌيڪ جو نقصان ٿيو. اس??ن جي ڪرنسي پنهنجي اڌ کان وڌيڪ قيمت وڃائي ويٺي ۽ انهن سڀني کان وڌيڪ اس??ن جون ٻه انتهائي بدعنوان ??ڪو??تون جيڪي مالي بحران جو سبب بڻيون، چين اس??ن اس??ن جي مشڪل وقت ۾ سامهون آيو، اهو به انهن سببن مان هڪ آهي جنهن جي سبب پاڪستان ۾ چين جي عوام جي لاءِ ايتري محبت آهي ڇاڪاڻ جو ضرورت جي وقت ڪم ايندڙ دوستن کي توهان سدائين ياد رکندا آهيو، اهڙا دوست جيڪي ان وقت آيا جڏهن توهان کي مدد جي ضرورت هجي، جيئن ته اس??ن ان وقت هئاسين، هاڻي سي پيڪ ٻي مرحلي طرف وڌي رهيو آهي ۽ ٻي مرحلي ۾ پهرين شيءَ ته اس??ن جا صنعتي زونز ۾ سيڙپڪاري آهي، ٻي انفارميشن ٽيڪنالاجي ۾ آئي آهي. وزيراعظم چيو ته پاڪستان پنهنجي ٽيڪنالاجي زون ۾ سيڙپڪاري لاءِ زبردست مراعتون ڏئي رهيو آهي ۽ ٽئين شيءَ جنهن جو مون پهرين به ذڪر ڪيو اها زراعت آهي، ڇاڪاڻ جو پاڪستان بنيادي طور تي هڪ زرعي ملڪ آهي ۽ اس??ن کي زراعت ۾ پيداوار وڌائڻ لاءِ چين جي تعاون ۽ مدد جي ضرورت آهي، اس??ن پهرين ئي چين جي ڪمپني سان گڏ مفاهمت جي يادداشتن تي صحيحون ڪري رهيا آهيون، جيڪا گڏيل طور تي فائديمند هوندي، چيني ڪمپنين کي اس??ن وٽ سيڙپڪاري کان تمام گهڻو فائدو ٿيندو ۽ پاڪستان جي لاءِ ٽيڪنالاجي جي منتقلي فائديمند ٿيندي، وزيراعظم چيو ته سي پيڪ جو منصوبو هاڻي ٻي مرحلي ۾ داخل ٿي ويو آهي، هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته جڏهن منهنجي ??ڪو??ت اقتدار ۾ آئي پاڪستان جيو اڪنامڪس کي خصوصي ڌيان ڏنو، هاڻي جڏهن اس??ن جيواڪنامڪس جي مقابلي ۾ جيو اسٽريٽجڪ کي اهميت ڏني، جيو اڪنامڪس مان مراد منهنجي ??ڪو??ت جي ترجيح ماڻهن کي غربت مان ٻاهر ڪڍڻ آهي، بدقسمتي سان اس??ن جي 25 سيڪڙو آبادي غربت جي لڪير کان هيٺ زندگي گذاري رهي آهي. اس??ن جي بنيادي ترجيح ان کي ان صورتحال کان ٻاهر ڪڍڻ آهي ۽ ان حوالي سان چين اس??ن جو رول ماڊل آهي، وزيراعظم چيو ته انساني تاريخ ۾ ڪنهن به ملڪ ايتري گهٽ مدي ۾ ايترن ماڻهن کي غربت مان نه ڪڍيو جيترا چين ڪڍيا آهن. اس??ن کي معلوم آهي ته هُنن 35 کان 40 سالن ۾ 70 ڪروڙ ماڻهن کي غربت مان ڪڍيو آهي ۽ تازو ئي صدر شي جن پنگ انتهائي غربت جي خاتمي جو اعلان ڪيو آهي. منهنجي ويجهو اهو انساني تاريخ جو سڀ کان وڏي ڪاميابين مان هڪ آهي، ان کان اڳ ڪڏهن انساني تاريخ ۾ ائين نه ٿيو. منهنجي ??ڪو??ت جو ڌيان پنهنجي ماڻهن کي ڪنهن نه ڪنهن طرح سان غربت مان ڪڍڻ آهي ۽ ان حوالي سان چين جو ماڊل اس??ن جي سامهون آهي ۽ ان حوالي سان اس??ن چين کان سکڻ جا خواهشمند آهيون، ان سلسلي ۾ اس??ن جا اجلاس به ٿيا آهن ته اس??ن ڪيئن دولت پيدا ڪريون ۽ پوءِ ان دولت جي ذريعي هيٺين سطح جي ماڻهن کي مٿي آڻيون. هڪ سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته مون کي ان ڳالهه تي فخر آهي ته پاڪستان انهن ڪجهه ملڪن ۾ آهي جنهن ??ور??نا وبا سبب متاثر ٿيندڙ اڪثر ملڪن جي مقابلي ۾ ان وبا جو بهتر انداز ۾ مقابلو ڪيو آهي. اس??ن کي ان وبا کي منهن ڏيڻ جي حوالي سان انهن ٽن ملڪن ۾ شامل ڪيو ويو آهي جنهن ??ور??نا جي صورتحال جو بهترين مقابلو ڪيو، اس??ن ان وبا سان پنهنجي معيشت کي به بچايو ۽ ماڻهن کي به. اس??ن چين کان گهڻو ڪجهه سکيو ڇو ته جڏهن وبا پکڙڻ شروع ٿي ته اس??ن چين سان ويجها لاڳاپا رکيا ۽ ان سان گهڻو ڪجهه سکيو ڇو ته اتي وبا سڀ کان پهرين چين جي ووهان ۾ سامهون آئي ۽ بعد ۾ ٻين جاين تائين پکڙجي وئي، وزيراعظم چيو ته جڏهن ويڪسين تيار ٿي وئي ته اس??ن چين ۽ ٻين ملڪن کان به مدد ورتي پر چين نازڪ وقت ۾ اس??ن جي مدد ڪئي، وزيراعظم چيو ته اس??ن کي بي حد خوشي آهي ته خوش قسمتي سان اس??ن انهن ڪجهه ملڪن ۾ شامل آهيون جنهن ٻين جي مقابلي ۾ وبا جو بهتر طريقي سان مقابلو ڪيو. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته آئون سمجهان ٿو ته دنيا هڪ ٻي سرد جنگ جي سٽ نٿي سهي سگهي، اهڙي صورتحال پيدا نه ٿيڻ گهرجي جو دنيا ٻن حصن ۾ ورهاجي وڃي، اهڙي صورتحال جو ڪنهن کي به فائدو نه ٿيندو، هر ڪوئي ان صورتحال کان متاثر ٿيندو آهي. وزيراعطم چيو ته ملڪن جي وچ ۾ تعاون سان ئي عوام جو فائدو ٿيندو آهي، هن چيو ته مون يورپي يونين کي ٺهندي ڏٺو آهي ۽ پوءِ اس??ن ڏٺو ته سڄي يورپي ملڪن ۾ زندگي جو معيار بهتر ٿي ويو. هن چيو ته آئون اميد ڪريان ٿو ته ڇڪتاڻ هڪ ٻي سرد جنگ جي شڪل اختيار نه ڪندي، جتي اس??ن کي اهو فيصلو ڪرڻو پئجي ته اس??ن کي ڪنهن جو ساٿ ڏيڻو آهي. اس??ن جا آمريڪا سان بهترين لاڳاپا آهن ۽ چين سان انتهائي مضبوط لاڳاپا آهن، اس??ن نٿا چاهيون ته پاڪستان کي اهڙي صورتحال کي منهن ڏيڻو پوي ته جيڪڏهن توهان جا چين سان لاڳاپا آهن ته توهان کي ٻين ملڪن سان لاڳاپا ختم ڪرڻا پون، هن چيو ته اس??ن چاهيون ٿا ته پاڪستان اهو ڪردار ادا ڪري جيڪو هن 1970ع ۾ ڪيو، پاڪستان آمريڪا ۽ چين جي وچ ۾ لاڳاپا هموار ڪرڻ ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو هو. ڊاڪٽر هنري ڪسنجر جي مشهور زمانه دوري جو اهتمام پاڪستان ڪيو هو. اس??ن اهڙي طرح جو ڪردار ادا ڪرڻ جي اميد رکون ٿا. منهنجي ترجيحي پاڪستان جي 22 ڪروڙ عوام آهي، آئون ان صورت ۾ ئي پوئتي پيل ماڻهن کي غربت مان ڪڍي سگهان ٿو جنهن سان معيشت ۾ بهتري اچي ۽ معاشي بهتري اس??حڪام ۽ امن سان ايندي آهي، جيڪڏهن توهان تڪرارن کي منهن ڏيڻو آهي ته سڀني کان پهرين معيشت متاثر ٿيندي آهي ۽ اهو سڀ کان آخري ڳالهه ٿيندي ته جيڪا اس??ن چاهينداسين، وزيراعظم نئين قمري سال جي آغاز تي چيني عوام کي مبارڪباد ڏني ۽ ان اميد جو اظهار ڪيو ته ايندڙ سال چين ۽ باقي دنيا جي لاءِ امن ۽ خوشحالي جو سال ثابت ٿيندو.